Trong thời đại công nghệ số, video đang trở thành một công cụ mạnh mẽ và phổ biến trong eLearning, mang lại trải nghiệm học tập trực quan, dễ tiếp cận và hiệu quả. Với tính chất dễ tiếp cận, chi phí hợp lý và khả năng tùy biến cao, video phù hợp với hầu hết các loại hình và quy mô doanh nghiệp.
Tuy nhiên, để biến video eLearning thành một phần hiệu quả trong chương trình đào tạo của bạn, cần có kế hoạch cụ thể và sự hỗ trợ phù hợp. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá tại sao nên sử dụng video trong elearning, các loại video eLearning và những lưu ý giúp tạo ra video chất lượng cho chương trình đào tạo.
Những lợi ích mà video eLearning mang lại chắc chắn sẽ vượt xa công sức ban đầu bạn bỏ ra. Đây là lý do vì sao video xứng đáng là một phần quan trọng trong chiến lược eLearning.
1. VIDEO TRONG E-LEARNING: TẠI SAO GIÚP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐÀO TẠO
Đầu tiên và quan trọng nhất, vì sao bạn nên đầu tư ngân sách L&D vào việc sản xuất video eLearning? Nếu bạn cần lý do để thuyết phục, dưới đây là 5 lý do chính mà video xứng đáng được sử dụng trong eLearning:
1.1 Nguồn tài nguyên học tập hàng đầu
Bạn có biết rằng số lượng video học tập trên YouTube còn nhiều hơn số sách trong Thư viện Quốc hội Mỹ? Từ học ngoại ngữ đến sửa ống nước bị rò, video đã trở thành lựa chọn ưu tiên cho những người muốn tự giáo dục. 86% người xem YouTube tại Mỹ nói rằng họ sử dụng nền tảng này để học kỹ năng mới.
1.2 Giúp người học gắn bó lâu hơn
Khi nội dung và hình thức được xây dựng phù hợp, video vượt trội trong việc thu hút người học và giữ họ gắn bó lâu dài hơn. Với sự sáng tạo của các nhà thiết kế học liệu, video học tập có thể khai thác tối đa tiềm năng của mình.
Từ tính tương tác, câu hỏi nhanh, đến hoạt hình và kể chuyện, video hỗ trợ nhiều kỹ thuật hấp dẫn và lôi cuốn vượt xa các công cụ học tập truyền thống.
1.3 Giúp người học ghi nhớ lâu hơn
Bạn còn nhớ đường cong lãng quên (forgetting curve) của Ebbinghaus không? Nếu không, đây là một lời nhắc: Năm 1879, nhà tâm lý học người Đức Hermann Ebbinghaus phát hiện rằng mọi người quên khoảng 50% nội dung họ học chỉ sau 20 phút (Finkenbinder, 1913).
Qua hơn 100 năm, giờ đây chúng ta có một công cụ để chống lại điều đó – video. Nghiên cứu chỉ ra rằng đào tạo qua video giúp người học duy trì thông tin lên đến một tháng.
1.4 Dễ dàng chia sẻ
Mỗi ngày, có khoảng 1 triệu video học tập trên YouTube được chia sẻ. Với video, việc chia sẻ kiến thức trở nên đơn giản hơn bao giờ hết. Chỉ cần một cú nhấp chuột, video eLearning bạn vừa sản xuất sẽ được lan tỏa, dễ dàng lan truyền và tăng mức độ tiếp cận trong mạng lưới kết nối của bạn.
1.5 “Hướng dẫn thực hành” thay vì chỉ giải thích
Với video, học tập theo cách “how-to” phát huy tối đa hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy rằng trong học tập hướng dẫn, người học phản ứng tốt hơn với hướng dẫn trực quan so với thông tin dạng văn bản, ngay cả khi cả hai hình thức sử dụng từ ngữ và trình tự giống nhau.
Video không chỉ đơn giản hóa việc truyền đạt kiến thức mà còn giúp người học trực quan hóa các bước thực hiện, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.
2. CÁC DẠNG VIDEO E-LEARNING
Mỗi người học tiếp thu thông tin theo những cách khác nhau. Với tính linh hoạt, video có thể được tùy chỉnh để đáp ứng nhu cầu đa dạng của từng nhóm học viên và các mục tiêu học tập khác nhau.
Khi tạo video eLearning, mục đích của video sẽ quyết định định dạng và cách tiếp cận. Dù đó là một chiến dịch gắn kết nhân viên hay một buổi giới thiệu sản phẩm hướng tới khách hàng, luôn có một định dạng phù hợp để sử dụng.
2.1 Video kể chuyện (Storytelling videos)
Câu chuyện giúp chúng ta xử lý và ghi nhớ thông tin tốt hơn, khiến nó trở thành một công cụ đào tạo lý tưởng. Video kể chuyện tạo kết nối cảm xúc với nội dung và trình bày thông tin dưới hình thức nhẹ nhàng hơn và khéo léo lồng ghép các mục tiêu học tập một cách có chiến lược vào một cốt truyện liền mạch.
Phù hợp cho: Các chiến dịch eLearning nội bộ hoặc giới thiệu sản phẩm mới tới khách hàng. Video kể chuyện là cách tuyệt vời để thu hút sự chú ý và tạo hứng thú. Hãy tiếp nối bằng các nội dung ngắn gọn, được phân bổ hợp lý để duy trì sự quan tâm của người học.
2.2 Video dạng người nói trực tiếp (Talking head videos)
Video dạng “talking head” giúp tăng cường học tập qua hình ảnh và tương tác xã hội. Định dạng này rất dễ sản xuất: bạn chỉ cần một người thuyết trình hoặc một chuyên gia và một chiếc máy quay. Đối với nhiều người, việc xem một người khác hướng dẫn dễ dàng hơn so với đọc văn bản hoặc nghe giọng lồng tiếng. Vì tính đơn giản trong thiết kế, người học dễ dàng tập trung vào nội dung được trình bày.
Phù hợp cho: Microlearning (truyền tải các đoạn thông tin ngắn, dễ tiếp thu) và đào tạo giới thiệu nhân viên mới, đặc biệt là trong các đội ngũ làm việc từ xa. Các video ngắn do CEO hoặc một số thành viên trong nhóm thực hiện, nói về sứ mệnh và văn hóa công ty là bước khởi đầu tốt để xây dựng mối quan hệ bền chặt với nhân viên mới.
Đọc thêm: Microlearning là gì? Lợi ích, hạn chế, ví dụ và cách áp dụng trong đào tạo nhân sự.
Tìm hiểu thêm công cụ AI tạo “Talking head videos”: AI Avatar – Tạo video với nhân vật ảo sống động trong Vyond
2.3 Video lồng tiếng (Voice-over videos)
Đây là một dạng video e-learning quen thuộc và hiệu quả, kết hợp lồng tiếng âm thanh và hình ảnh để truyền tải nội dung (ví dụ: các slide PowerPoint).
Việc kết hợp hình ảnh và âm thanh giúp video lồng tiếng thu hút cả người học qua hình ảnh và người học qua âm thanh. Khi thêm phụ đề, định dạng này còn phù hợp với hầu hết các phong cách học tập phổ biến.
Phù hợp cho: Bài thuyết trình nhóm hoặc giới thiệu giá trị công ty trong chương trình Onboarding. Định dạng này cũng hoạt động hiệu quả khi sử dụng dưới dạng video hướng dẫn màn hình (screencast) trong các khóa đào tạo IT hoặc bán hàng, giúp người học nắm bắt cách sử dụng một sản phẩm hay công cụ cụ thể.
2.4 Video hoạt hình (Animated videos)
Đây là các video hoạt hình dành cho người trưởng thành, giúp truyền tải nội dung học tập một cách thân thiện và thú vị. Định dạng quen thuộc này phù hợp để tiếp cận nhiều kiểu người học khác nhau, kể cả các thế hệ khác nhau.
Phù hợp cho: Truyền tải các nội dung khó, phức tạp hoặc nhạy cảm. Video hoạt hình giúp đưa học viên vào những chủ đề khó tiếp cận như thuật ngữ phức tạp, vấn đề cụ thể tại nơi làm việc hoặc nội dung mang tính trừu tượng. Với khả năng thích hợp với đa ngôn ngữ, đây cũng là giải pháp lý tưởng cho các đội nhóm toàn cầu.
Xem thêm: Các loại Video Animation được sử dụng phổ biến trong eLearning
5 công cụ AI tạo video hoạt hình (Animation) tốt nhất năm 2024
2.5 Video hướng dẫn (Instructor-led videos, demos, and simulations)
Các video eLearning dạng này trình bày một quy trình hoặc hành động cụ thể (như một buổi hướng dẫn trực tiếp hoặc mô phỏng được ghi hình trước) thường mang lại hiệu quả cao hơn so với đào tạo trực tiếp.
Với khả năng phát lại và sử dụng nhiều góc máy, định dạng này mang đến trải nghiệm học tập đa chiều và sâu sắc hơn, giúp người học củng cố kiến thức một cách hiệu quả.
Phù hợp cho: Định dạng này lý tưởng cho các video minh họa sản phẩm, đào tạo kiến thức thực hành và các chương trình đào tạo kỹ thuật chuyên sâu.
2.6 Video do người học tạo (Learner-generated videos)
Video eLearning được tạo bởi chính người học, khuyến khích văn hóa chia sẻ kiến thức, cho phép các chuyên gia trong lĩnh vực hoặc nhân viên trong tổ chức trở thành những người đào tạo không chính thức.
Đây là một hình thức học tập xã hội, nơi cách tiếp cận không theo kế hoạch có thể mang lại tác động lớn như các chương trình đào tạo có cấu trúc nhờ tính thực tế và độ tin cậy từ kinh nghiệm thực tiễn.
Phù hợp cho: Việc để nhân viên học hỏi lẫn nhau không chỉ giúp nâng cao kỹ năng mà còn thúc đẩy một văn hóa tích cực, tinh thần trách nhiệm và sự gắn kết trong môi trường đào tạo (L&D) của tổ chức.
3. LƯU Ý KHI LỰA CHỌN VIDEO E-LEARNING CHO ĐÀO TẠO?
Chúng ta đã đề cập đến sức mạnh của video trong việc thu hút người học, nhưng phương tiện này cũng có những hạn chế và thách thức. Việc sản xuất video đào tạo đòi hỏi sự đầu tư lớn, cả về thời gian lẫn chi phí. Vì vậy, cần nhận thức rõ những yếu tố này ngay từ đầu. Dưới đây là một số điều cần lưu ý:
3.1 Khả năng hỗ trợ nhân viên làm việc từ xa
Nếu đội ngũ của bạn bao gồm nhiều nhân viên làm việc từ xa hoặc ngoài văn phòng, các video eLearning cần được thiết kế tối ưu hóa cho thiết bị di động. Nội dung nên được chia thành các đoạn ngắn, dễ hiểu để người học có thể tập trung hơn trong môi trường tiềm ẩn nhiều xao nhãng.
3.2 Khả năng tương tác
Video ghi hình là công cụ học tập mạnh mẽ nhưng lại thiếu yếu tố tương tác trực tiếp giữa người hướng dẫn và người học. Để bù đắp điều này, bạn có thể kết hợp các buổi Q&A trực tuyến, cho phép người học đặt câu hỏi và nhận phản hồi ngay lập tức.
3.3 Áp lực đối với hệ thống lưu trữ
Các hệ thống lưu trữ, mạng lưới doanh nghiệp thường ưu tiên xử lý giao dịch và có thể không chịu được dung lượng lớn từ nội dung video nặng. Hãy trao đổi với đội ngũ kỹ thuật của bạn để đánh giá khả năng đáp ứng và thử nghiệm trước khi triển khai.
Bạn có thể tìm hiểu về hệ thông quản lý học tập (LMS) để giải quyết vấn đề trên: LMS là gì? Chức năng và vai trò của LMS
3.4 Yếu tố âm thanh
Môi trường xem video của người học có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm. Tiếng ồn trong văn phòng hoặc khi di chuyển có thể làm phân tán sự tập trung. Để khắc phục, hãy cung cấp tai nghe hoặc tạo các không gian riêng để nhân viên sử dụng.
3.5 Cân nhắc chi phí khi tạo video E-learning
Chi phí là yếu tố quan trọng mà bất kỳ tổ chức nào cũng cần cân nhắc khi triển khai video E-learning. Thông thường sẽ có hai sự lựa chọn là đội ngũ công ty tự sản xuất hoặc thuê ngoài:
Việc thuê ngoài đội ngũ chuyên nghiệp giúp bạn có được các sản phẩm chất lượng cao, tuy nhiên cần đi kèm sự đầu tư chi phí lớn. Hãy đảm bảo rằng bạn có kế hoạch ngân sách rõ ràng và lựa chọn đối tác uy tín, có kinh nghiệm trong lĩnh vực đào tạo. So sánh báo giá giữa các nhà cung cấp khác nhau và yêu cầu xem mẫu sản phẩm để đảm bảo phù hợp với kỳ vọng của bạn.
Tự sản xuất video E-learning mang lại sự linh hoạt và khả năng tùy chỉnh nội dung theo nhu cầu cụ thể của tổ chức, đồng thời tiết kiệm chi phí thuê ngoài trong dài hạn. Tuy nhiên, giải pháp này đòi hỏi đội ngũ nội bộ phải có kỹ năng chuyên môn cao, đầu tư ban đầu vào thiết bị và phần mềm, cũng như thời gian thực hiện thường kéo dài hơn.
Việc lựa chọn công cụ thiết kế video E-learning cũng rất quan trọng. Các phầm mềm phổ biến như Vyond, Powtoon hay Canva là những công cụ All-in-one cung cấp rất nhiều tính năng, và dễ sử dụng sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian và hiệu quả hơn cho việc tạo video learning.
Khám phá “Phần mềm thiết kế bài giảng e-Learning” hiện tại Nettop đang phân phối từ các công ty hàng đầu trên thế giới.
3.6 Kiểm tra tính tương thích với nền tảng E-learning của bạn
Trước khi triển khai, hãy đảm bảo rằng video của bạn tương thích với hệ thống quản lý học tập (LMS) mà tổ chức đang sử dụng. Kiểm tra định dạng file, khả năng tích hợp các tính năng tương tác và theo dõi tiến độ học tập. Điều này sẽ giúp tránh các vấn đề kỹ thuật có thể làm gián đoạn trải nghiệm học tập.
3.7 Đảm bảo nội dung chuẩn hóa và cập nhật
Nội dung video cần tuân thủ các tiêu chuẩn đào tạo và dễ dàng cập nhật khi cần. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các khóa học đào tạo tại nơi làm việc, nơi thông tin thường xuyên thay đổi. Lựa chọn các giải pháp cho phép chỉnh sửa linh hoạt để tiết kiệm thời gian và chi phí trong tương lai.
4. NHỮNG ĐIỀU NÊN VÀ KHÔNG NÊN LÀM KHI TẠO VIDEO E-LEARNING
Sản xuất video eLearning đòi hỏi nhiều yếu tố cần cân nhắc. Dưới đây là danh sách những điều nên làm và tránh để đảm bảo video của bạn hiệu quả và chuyên nghiệp:
| Nên làm | Không nên làm |
| ✔ Phân đoạn video thành các đoạn ngắn khoảng 6 phút: Giúp người học dễ dàng theo dõi và tiếp thu nội dung mà không cảm thấy quá tải. | ✘ Quên kiểm tra âm thanh: Âm thanh kém chất lượng sẽ làm giảm tính chuyên nghiệp và khó tiếp cận. |
| ✔ Giữ phong cách nhẹ nhàng, thêm yếu tố hài hước khi phù hợp: Tạo cảm giác thân thiện, giúp nội dung dễ nhớ hơn. | ✘ Chọn nhạc nền quá ồn hoặc khó chịu: Đảm bảo nhạc nền phù hợp và không làm người học mất tập trung. |
| ✔ Kết hợp nhiều định dạng và luồng thông tin bổ trợ: Sử dụng hình ảnh, âm thanh và văn bản để hỗ trợ các phong cách học tập khác nhau. | ✘ Sử dụng micro giá rẻ: Âm thanh không rõ ràng sẽ ảnh hưởng xấu đến trải nghiệm học tập. |
| ✔ Sử dụng đồ họa chất lượng cao: Hình ảnh rõ nét và chuyên nghiệp sẽ giữ người học tập trung và hứng thú. | ✘ Bỏ qua yếu tố ánh sáng: Ánh sáng kém sẽ làm video trông thiếu chuyên nghiệp và khó theo dõi. |
| ✔ Tối ưu hóa cho thiết bị di động và thêm phụ đề: Đảm bảo tất cả người học, bao gồm cả những người có vấn đề về thính giác, đều tiếp cận được nội dung. | ✘ Lạm dụng hiệu ứng hình ảnh không cần thiết: Hiệu ứng quá đà có thể gây mất tập trung và làm loãng thông điệp chính. |
| ✔ Thêm yếu tố tương tác, câu hỏi kiểm tra, hoặc yếu tố trò chơi: Tăng cường sự tham gia và khuyến khích người học ghi nhớ nội dung lâu hơn. | ✘ Đi chệch khỏi mục tiêu học tập: Luôn tập trung vào mục tiêu cốt lõi để video thực sự mang lại giá trị. |
| ✔ Chọn người trình bày tự nhiên, thân thiện và đáng tin cậy: Giúp nội dung dễ tiếp cận và tạo cảm giác chân thực. |
4. KẾT LUẬN
Video eLearning là một công cụ mạnh mẽ và không thể thiếu trong việc nâng cao hiệu quả học tập và đào tạo. Với sự đa dạng về định dạng từ video kể chuyện, hoạt hình, lồng tiếng đến các video do người học tự tạo, phương pháp này phù hợp với nhiều loại hình, phong cách học tập và đáp ứng được mục tiêu đào tạo cho mọi quy mô tổ chức.
Bằng cách sử dụng video eLearning, các tổ chức có thể truyền tải thông tin một cách sáng tạo, giúp học viên ghi nhớ tốt hơn, tăng sự tương tác và cải thiện hiệu quả tiếp thu. Dù là trong môi trường giáo dục hay doanh nghiệp, video eLearning không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí mà còn xây dựng văn hóa học tập lâu dài.
Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối đa, cần cân nhắc lựa chọn định dạng video phù hợp với mục tiêu đào tạo và đối tượng học viên. Đồng thời, việc kết hợp các công cụ như phần mềm sản xuất video AI hoặc kho nội dung sẵn có cũng sẽ là giải pháp hữu hiệu giúp tối ưu quy trình và chi phí.
Theo dõi các kênh của Nettop để cập nhật các kiến thức mới nhất, xu hướng và những thông tin hữu ích trong lĩnh vực L&D và E-learning:
Ngoài ra, bạn có thể tham gia Cộng đồng Articulate Storyline & Thiết kế eLearning pro để trao đổi, học hỏi và chia sẻ những điều thú vị về thiết kế đào tạo & e-Learning.
