Bạn có biết cách chúng ta học nhanh một tip trên video TikTok, một mẹo nhỏ qua pop‑up công cụ ngay lúc cần… đó chính là nanolearning– xu hướng giáo dục siêu nhỏ gọn, siêu nhanh, siêu hiệu quả đang dẫn đầu trong thời đại học tập “không ngừng nghỉ”.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ giải mã nanolearning là gì, so sánh với microlearning và khám phá cách ứng dụng hiệu quả vào đào tạo.
1. Nanolearning là gì?
Nanolearning là phương pháp học tập siêu nhỏ gọn, cung cấp những nội dung rất ngắn gọn, thường dưới 1 đến 2 phút, thậm chí chỉ vài chục giây mỗi bài. Nội dung của nanolearing chỉ tập trung vào một mục tiêu duy nhất, truyền tải một mẩu thông tin, mẹo học nhanh hoặc hướng dẫn ngay tại thời điểm người học cần, giúp hỗ trợ việc thực hiện công việc ngay lập tức mà không cần khối lượng kiến thức lớn.
Hình thức phổ biến của nanolearning bao gồm:
- Tin nhắn nhắc nhở ngắn trong phần mềm.
- Hướng dẫn thao tác nhanh dạng pop-up.
- Video screencast dưới 1 phút.
- Infographic hoặc checklist ngắn.
- Quiz siêu tốc trong 30 giây đến 1 phút
Phương pháp này rất phù hợp với môi trường học tập hiện đại, nơi người học thường xuyên bị phân tâm và có quỹ thời gian hạn chế, đồng thời tận dụng tốt các nền tảng số như điện thoại di động, chatbot AI, hay ứng dụng di động.
2. Microlearning là gì?
Microlearning là phương pháp học tập chia nhỏ nội dung thành các mô đun nhỏ, mỗi mô đun kéo dài khoảng 3–15 phút, có thể là video, infographic, bài quiz, bài viết ngắn… tập trung cung cấp một chủ đề cụ thể hoặc kiến thức ngắn gọn nhưng trọn vẹn hơn nanolearning.
Các bài học microlearning thường có cấu trúc rõ ràng, có thể bao gồm:
- Video bài giảng ngắn.
- Bài đọc tương tác, PDF.
- Hoặc bài tập, quiz nhỏ.
Microlearning phù hợp để đào tạo các kỹ năng mềm, hội nhập nhân sự mới (onboarding), hay kiến thức sản phẩm, giúp người học có thể học mọi lúc mọi nơi, quản lý được tiến trình và độ sâu kiến thức hơn nanolearning.
Xem thêm: Microlearning là gì? Lợi ích, hạn chế, ví dụ và cách áp dụng trong đào tạo nhân sự
3. So sánh Nanolearning và Microlearning?
| Tiêu chí | Microlearning | Nanolearning |
| Thời lượng | Dưới 1–2 phút | 3–7 phút (có thể đến 15 phút) |
| Định dạng phổ biến | Video ngắn, infographic, quiz, bài đọc tương tác. | Tin nhắn pop-up, tooltip, video rất ngắn (<60s), chatbots, screencast ngắn |
| Khi sử dụng | Học tập có cấu trúc, theo tiến trình ngắn | Hỗ trợ ngay lúc làm việc, just-in-time learning |
| Đối tượng học | Người học cần phát triển kỹ năng. Hiểu hoặc áp dụng một khái niệm. | Người cần hỗ trợ nhanh, recall thông tin |
| Ưu điểm | Linh hoạt, dễ triển khai, tăng tương tác. | Nhanh, thuận tiện, hiệu quả tức thì. |
| Nhược điểm | Không phù hợp học tức thì trong công việc hàng ngày | Dễ phân mảnh nội dung nếu lạm dụng. Dễ rời rạc, thiếu chiều sâu nếu dùng đơn độc |
4. Ứng dụng trong đào tạo doanh nghiệp và giáo dục hiện đại
Nanolearning: Phù hợp nhắc nhở nhanh, hướng dẫn thao tác ngay tại chỗ, hướng dẫn quy trình, tips bảo mật, hỗ trợ phần mềm và chăm sóc khách hàng.
Microlearning: Sử dụng cho đào tạo kỹ năng mềm, kiến thức sản phẩm, onboarding, bồi dưỡng chuyên môn ngắn hạn.
Nhiều tổ chức hiện nay kết hợp cả hai để vừa hỗ trợ học nhanh tức thời vừa xây dựng kiến thức và kỹ năng bền vững cho nhân viên.
5. Tại sao Nanolearning và Microlearning lại hiệu quả?
Các phương pháp học tập nhỏ gọn như microlearning và nanolearning hiệu quả nhờ phù hợp với cách bộ não hoạt động:
- Đường cong quên Ebbinghaus: Người học dễ quên thông tin lớn nếu không được nhắc lại. Các bài học ngắn giúp lặp lại, tăng ghi nhớ lâu dài.
- Giảm tải nhận thức: Tài liệu dài gây quá tải bộ nhớ làm việc (working memory), trong khi bite-sized content giảm mệt mỏi học tập.
- Tái hiện và luyện tập: Học khi có tương tác hoặc áp dụng ngay giúp củng cố kiến thức tốt hơn.
- Phù hợp với thời gian chú ý ngắn: Người trưởng thành trung bình chỉ duy trì chú ý 8–12 phút, nên bài học càng ngắn gọn càng dễ tiếp nhận.
Xem thêm: Tiktok vs eLearning: Từ thành công của Tiktok ứng dụng vào eLearning cho đào tạo nhân viên.
6. Lưu ý khi triển khai Nanolearning và Microlearning
- Không nên lạm dụng nanolearning đơn lẻ cho những kiến thức cần đào sâu.
- Cần xây dựng chiến lược học tập tổng thể kết hợp các hình thức learning khác nhau.
- Quan tâm tới thiết kế nội dung rõ ràng, không gây rối loạn thông tin.
- Đảm bảo tích hợp trơn tru trên nền tảng công nghệ, phù hợp thói quen người học.
7. FAQs – Những câu hỏi thường gặp về nanolearning
Giúp giảm tải nhận thức, tăng khả năng ghi nhớ do học theo liều lượng nhỏ, dễ lặp lại nhiều lần; tăng sự tập trung vì nội dung rất ngắn gọn, phù hợp nhịp độ làm việc hiện đại.
Có thể đánh giá qua các bài kiểm tra ngắn, tỉ lệ người học tương tác, thời gian xem video, mức độ sử dụng và áp dụng vào công việc thực tế.
Thường dùng trong đào tạo doanh nghiệp, hướng dẫn sử dụng phần mềm, nhắc nhở quy trình, cập nhật nhanh kiến thức mới, onboarding nhân viên, hỗ trợ học tập cá nhân hóa.
Cần thiết kế nội dung tập trung, rõ ràng, có định hướng mục tiêu cụ thể; tích hợp với các hệ thống LMS, nền tảng di động, chatbot; đảm bảo truy cập nhanh, dễ dàng; khuyến khích lặp lại và tương tác.
Phù hợp với người học bận rộn muốn học nhanh, vừa học vừa làm, cần nhắc lại kiến thức hay nhận trợ giúp ngay tại điểm làm việc.
8. Tạm Kết
Không phải so sánh giữa nanolearning hay microlearning cái nào tốt hơn mà là sự kết hợp khôn ngoan giữa tốc độ, sự tiện ích và độ sâu của kiến thức. Nanolearning thích hợp cho những nhu cầu học ngay, nhanh và đúng lúc – Microlearning thích hợp để phát triển kiến thức và kỹ năng tổng thể qua từng bước nhỏ.
Một chiến lược L&D thành công là biết chọn đúng thời điểm học và giao đúng loại bài học phù hợp, giúp người học dễ dàng tiếp thu, áp dụng hiệu quả trong công việc và cuộc sống.
Xem thêm: Hướng Dẫn 10 Bước Tạo Khóa Học eLearning Chi Tiết và Hiệu Quả
Xem thêm: Blended Learning là gì? Các mô hình và lợi ích của Blended Learning
Liên hệ với Nettop